10 excuses om feedback te vermijden

‘Niemand zit te wachten op complimenten die voor de vorm worden gegeven’

Interessante gesprekken, beter zelfinzicht, beter contact met mensen en persoonlijke groei. Zomaar wat zaken die het vragen van feedback jou of een ander kunnen opleveren – en toch reageren mensen soms wat zuur op het woord. Auteur en trainer Axelle de Roy ontwikkelt boeken, spellen, kaarten en zelfs een chocoladebox om feedback leuker te maken. We vroegen haar om advies, want hoe kom je voorbij de weerstand en vooroordelen over feedback?

Feedback vragen, is dat niet gewoon naar complimentjes vissen?

 ‘Vissen naar complimentjes doe je als je van jezelf weet dat je ergens goed in bent en op dat punt bevestiging gaat vragen. Lekker voor je ego. Maar je leert er niets van. Positieve feedback vragen is niet vragen naar de bekende weg, maar oprecht geïnteresseerd zijn in de reactie van de ander, omdat je het antwoord nog niet weet. Als je daarop doorvraagt, vanuit belangstelling en werkelijk willen weten, kom je niet snel opschepperig over, eerder leergierig.’

 
Een ander zit toch helemaal niet op mijn complimenten te wachten?

 ‘Niemand zit te wachten op complimenten die voor de vorm worden gegeven. Een oprecht compliment is iets anders. Vooral als je het specifiek maakt: licht het toe, geef een voorbeeld. En vergis je niet: ook stoere collega’s, die reageren met ‘ik doe gewoon m’n werk’ hebben een klein hartje.’

 

 

Daar heb ik toch helemaal geen tijd voor?

 ‘Heb je dan wel tijd om te dealen met wat er gebeurt als je geen feedback geeft of vraagt? Als teamleden ongemotiveerd raken omdat ze zich niet gewaardeerd voelen, als collega’s wantrouwend worden omdat er geroddeld wordt in plaats van feedback gegeven, als je een slechte beoordeling krijgt omdat je jezelf niet hebt ontwikkeld? Dan ben je veel verder van huis.’
 

Als je mensen wilt laten ontwikkelen, dan helpt het toch alleen om te corrigeren?

‘Corrigeren is soms nodig. Daarnaast kunnen mensen groeien door datgene wat ze al goed doen uit te bouwen. En door latente talenten te ontwikkelen. Bij planten snoei je af en toe een tak, die een kant op gaat die je niet wilt. Verder zorg je vooral voor water, licht en voeding om planten te laten groeien. En een beetje Pokon doet wonderen. Positieve feedback is Pokon voor mensen, daar groeien ze van.’

 
Hoezo moet ik zeggen wat iemand goed doet, het is toch gewoon zijn werk?

‘Iedereen moet gewoon zijn werk doen en verder z’n waffel houden. Het is een wat achterhaalde visie, die in traditionele organisaties misschien nog wel een tijdje mee kan. Maar de wereld verandert snel. Dat vraagt om continue leren en ontwikkelen. En (positieve) feedback helpt daar enorm bij.’

 

Ja, ja, dat zegt iemand alleen omdat-ie iets van me wilt. Ik geloof er niets van.

‘Als feedback niet oprecht is, heeft dat een averechts effect: de ander wordt achterdochtig en vertrouwt je niet. Sowieso kunnen algemene complimenten meer wantrouwen oproepen. Natuurlijk kunnen die net zo goed welgemeend zijn, maar als je de ander iets wilt meegeven om van te leren, geef dan een heel specifiek compliment. Dan voelt de ander zich meer ‘gezien’ door jou.’

 

 
Hoe kan ik nu feedback geven aan een persoon die ik amper ken?

‘Juist als je iemand amper kent is feedback interessant. Hoe vaak hoor jij van iemand die je net hebt ontmoet hoe je overkomt? Zo lang je je observaties deelt en je oordelen voor je houdt, kun je prima feedback geven aan iemand die je minder goed kent. Je mag afgaan op je eerste indruk. Geef voorbeelden van wat je tot nu toe hebt gezien en vertel wat het effect daarvan op jou is. Je zult verbaasd zijn van het positieve effect op jullie samenwerking.’
 

Dan krijg ik vast ruzie. Ik wil de ander niet kwetsen.

‘Wees specifiek en benoem feiten: vertel wat je hebt gezien of gehoord. Je kwetst een ander vooral met interpretaties en oordelen. Observatie van gedrag en delen wat dat gedrag met jou doet kan iemand juist helpen zich te ontwikkelen. “Je bent een lui varken” is kwetsend. Anders is: ”Het viel me op dat je vanochtend een half uur te laat was op onze afspraak. En ik vind het jammer dat je de voorbereidende opdracht niet hebt gedaan, omdat we nu jouw input missen.”’
 

Ik weet toch al wat de ander gaat zeggen, en dat is vast niet positief.

‘We zijn vaak geneigd om voor een ander in te vullen. Je kunt dan onterecht onzeker worden. Met deze houding geef je weinig ruimte aan de ander en kan je nuttige feedback mislopen. Laat je verrassen. Krijg je alsnog feedback waarvan je schrikt, laat het dan even liggen. Beslis pas wat je ermee doet als je er een tijdje over hebt nagedacht.’

 

Hoe moet ik daar nou op reageren?

‘Luister. Vraag door – bijvoorbeeld om voorbeelden of toelichting – zodat je begrijpt wat de ander bedoelt. En denk vervolgens na over de feedback. Laat ‘m gerust een tijdje bezinken als je niet meteen weet of je er iets mee wilt of kunt. En kom er daarna op terug. Helemaal mooi is als je dankjewel kunt zeggen, maar als je dat met knarsende tanden zegt ‘omdat het moet’, doe het dan maar niet.’
 

- Een interview met Axelle de Roy. Al ruim twee decennia is Axelle de Roy actief als cultuurwetenschapper en trainer en auteur bij Uitgeverij THEMA. Haar motto is dat leren ook leuk mag zijn..